Jeotermal Bölge Isıtma Sistemlerinde Isı Yükü Tahmini
Jeotermal Bölge Isıtma Sistemlerinde Isı Yükü Tahmini
Adil Caner ŞENER Sarp YELETAYŞI Macit TOKSOY
ÖZET
Bu makalede jeotermal bölge ısıtma sistemlerinde (JBIS) kısa dönem (72 saatlik) ısı talebinin (yükünün) modellenmesi konusu anlatılmaktadır. Çalışmada ısı yükü modellemesi istatistiksel bir yöntem olan zaman serisi analizi tekniği kullanılarak yapılmıştır. Önerilen metod daha sonra Balçova JBIS sistemi ısı yükü veri tabanı üstünde denenmiş ve gerçekleşen ısı yükü ile tahmin edilen ısı yükü karşılaştırılması verilmiştir. Çalışmanın amacı ısı yükü tahminin neden gerekli olduğunu ve ülkemiz jeotermal bölge ısıtma sistemlerinde “ısı yükü” tahmininin mümkün olduğunu göstermektir.
1.GİRİŞ
Jeotermal bölge ısıtma sistemleri de diğer ısıtma sistemleri gibi tepe ısı yüküne göre tasarlanırlar ve ısıtma sezonunun büyük bir bölümünde kısmi yüklerde çalışırlar. Isıtma sistemlerinde ısı yükünü belirleyen bir numaralı etken dış hava sıcaklığıdır, bununla birlikte büyük bir bölge ısıtma sisteminin hava sıcaklığı değişimlerine verdiği tepki bir çok etkene bağlıdır ve statik ısı yükü hesapları ile belirlenemez. Gelişmiş ülkelerde bulunan bölge ısıtma sistemlerinde ısı yükünün tahmini için ısı yükü tahmin modelleri kullanılmakta ve bu modeller sistem verileri ışığında devamlı olarak güncellenmektedir. Böylece bölge ısıtma sistemi aboneleri ihtiyaçları olan ısıyı doğru miktarda ve doğru zamanda alabilmektedirler. Isı yükü tahmini optimum işletme stratejisinin belirlenmesinde ilk adımı ve diğer adımlar için en önemli veriyi oluşturur. Konvansiyonel enerji kaynaklı bölge ısıtma sistemlerinde olduğu gibi, bir jeotermal bölge ısıtma sisteminin optimum koşularda işletilmesine sağlayacak kontrol stratejisi ısı yükünün modellenmesine gereksinim duyar. Isı yükünün modellenmesi, sisteme bağlı binaların herhangi bir andaki ısı kayıplarının hesaplanabilmesine imkan veren modelin kurulmasıdır. Örnek olarak üstünde çalışılan BalçovaNarlıdere sistemine bağlı yaklaşık 900 binanın termo fiziksel özelliklerinin bilinmemesi, dinamik ısı yükü hesaplama simülatörlerinin kullanımını mümkün kılmamaktadır. Sisteme bağlı binalara verilen toplam enerji 2001 yılından itibaren düzenli olarak, ölçülen eşanjör giriş ve çıkış sıcaklıkları ile şehir şebekesi debisinden hesaplanmaktadır. Günlük olarak hesaplanan bu değerler, mevcut sisteme, ideal olmamakla beraber verilen enerjidir. Bu çalışmada amaç eldeki verilere zaman serisi analizi yöntemi uygulayarak ve Balçova JBIS’nin ısı yükü modelini çıkarmak ve bu modelden yola çıkarak sistemin ısı ihtiyacını önceden tahmin etmektir.
Isı Yükü Tahminin Faydaları
Isı yükünün tahmini JBIS operatörüne sistemi gerçekten kontrolü altına alma şansı verir. Isı yükü tahmini yapmayan bir sistem kontrol stratejisi sistemde oluşan değişikliklere tepki vermek